موزه زمان تهران؛ سفر به دنیای ساعت های تاریخی و رازهای زمان
در دل خیابان‌های پرهیاهوی زعفرانیه، جایی هست که زمان دیگر معنای همیشگی‌اش را ندارد؛ موزه زمان تهران نه فقط یک ساختمان تاریخی، بلکه دریچه‌ای است به جهان ساعت‌های فراموش‌شده، لحظه‌های منجمد در قاب‌های برنجی، و رازهایی که در تیک‌تاک عقربه‌ها پنهان شده‌اند. اینجا اولین موزه تخصصی ساعت در ایران است؛ جایی که ابزارهای سنجش زمان، از ساعت‌های آفتابی گرفته تا شنی و مکانیکی، با ظرافتی حیرت‌انگیز به نمایش گذاشته شده‌اند. اگر به مکان‌های خاص و متفاوت علاقه مند هستید، این مقاله راهنمای کامل برای بازدید از یکی از خاص‌ترین جاذبه‌های فرهنگی تهران است. از موقعیت مکانی و ساعت بازدید گرفته تا تصاویر تماشایی و بخش‌های جذاب این موزه، همه چیز را اینجا با زبانی ساده و دلنشین آماده کرده‌ایم.
تاریخچه موزه زمان تهران
موزه زمان تهران که امروزه با نام‌هایی چون تماشاگه زمان یا موزه ساعت نیز شناخته می‌شود، بنایی تاریخی با قدمتی بیش از ۸۰ سال است که در زمینی به وسعت ۵۰۰۰ متر مربع و با زیربنایی بالغ بر ۷۰۰ متر مربع واقع شده است. با وجود آنکه ساخت بنای فعلی به دوران پهلوی دوم بازمی‌گردد، پیشینه باغ آن به دوره قاجار و اراضی باغ فردوس مرتبط می‌شود؛ زمانی که این ملک در اختیار معیرالممالک، داماد ناصرالدین شاه قاجار، قرار داشت. پس از درگذشت وی، پسرش مالکیت باغ را بر عهده گرفت و متأسفانه برای استفاده در کوره‌های تهران، بخش زیادی از درختان آن را قطع کرد.
در سال ۱۳۰۴ شمسی، عبدالله خان منصور این باغ را خریداری کرد و تا سال ۱۳۴۶ در اختیار وراث او باقی ماند. در همان سال، حسین خداداد، تاجر فرش خوش‌ذوق ایرانی، این ملک را در حالی خرید که عمارتی یک‌طبقه از خشت و گل در آن قرار داشت. به دستور وی، پروژه‌ای گسترده برای مرمت، مقاوم‌سازی و بازآفرینی هنری این بنا آغاز شد. اسکلت چوبی ساختمان جای خود را به اسکلت فلزی داد، یک طبقه جدید به ساختمان افزوده شد و با بهره‌گیری از هنرهای ایرانی، به‌ویژه گچ‌بری، معماری بنا جانی تازه گرفت.
طراحی و نظارت بر ساخت توسط مهندس ابتکار و حاج رمضان عباسیان انجام شد و از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶، حاج عبدالکریم نوید تهرانی به همراه ۴۰ نفر از بهترین استادان گچ‌بر، پروژه گچ‌بری داخلی را پیش بردند. گچ‌بری‌های انجام‌شده در این بنا به لحاظ تنوع و ظرافت در میان آثار مشابه کم‌نظیرند. استادکارانی همچون فرهاد یحیی‌پور، محمد یحیی‌پور، حسن جعفری، عباس عباسیان، نعمت، شیخ فرج، یحیی برجردی و بسیاری دیگر در خلق این اثر فاخر نقش داشتند. همچنین هنر گره‌چینی درها و پنجره‌ها توسط استادانی چون حاج محمد کاشی و استاد حسین، جلوه‌ای اصیل و ماندگار به عمارت بخشیده است.
نقوش الهام گرفته از فرش های اصیل ایرانی که بر سقف برخی فضاهای این عمارت دیده می‌شود، گویای دلبستگی عمیق حسین خداداد به هنر و فرهنگ کهن ایران است. با این وجود، اقامت او در این خانه دوام چندانی نداشت و تنها یک سال پس از سکونت، پیش از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، راهی آمریکا شد. پس از پیروزی انقلاب، این بنا در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۳۷۸، با تلاش مؤسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد، به عنوان موزه زمان گشایش یافت و برای بازدید عموم آماده شد. امروزه این عمارت، افزون بر نمایش ابزارهای مختلف سنجش زمان، به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ و هنر پایتخت نیز شناخته می‌شود.
موزه زمان کجاست؟
تهران، خیابان زعفرانیه، نبش خیابان پرزین بغدادی، موزه زمان
موزه زمان تهران در یکی از محله‌های خوش آب و هوای و اصیل پایتخت، یعنی زعفرانیه واقع شده است. آدرس دقیق این مجموعه فرهنگی و تاریخی، خیابان زعفرانیه، نبش خیابان پرزین بغدادی است؛ جایی که با فضای سرسبز، معماری دلنشین و بنایی تاریخی، از همان ابتدا توجه رهگذران را جلب می‌کند. این مکان در مجاورت خیابان‌هایی قرار دارد که بافتی آرام و دلنشین دارند و موقعیت جغرافیایی خاص آن، دسترسی به موزه را از نقاط مختلف شهر، به‌ویژه از طریق میدان تجریش، آسان کرده است. موزه زمان نه‌تنها مقصدی برای علاقه‌مندان به ابزارهای سنجش زمان و ساعت‌های قدیمی است، بلکه به‌واسطه‌ی موقعیت مکانی‌اش در زعفرانیه، به پاتوقی برای عاشقان تاریخ، هنر و طبیعت نیز تبدیل شده است.
چگونه به موزه زمان برویم؟
برای رسیدن به موزه زمان تهران گزینه‌های متنوعی پیش رویتان قرار دارد؛ چه بخواهید با وسایل حمل‌ونقل عمومی به مقصد برسید، چه با خودروی شخصی راهی شوید، مسیر دسترسی آسان و بدون دردسر خواهد بود. در ادامه، راه‌های مختلف دسترسی به این بنای تاریخی را بررسی می‌کنیم.
| روش دسترسی | توضیحات |
|---|---|
| اتوبوس BRT | استفاده از خط راه‌آهن – تجریش از خیابان ولیعصر، پیاده شدن در ایستگاه باغ فردوس و حدود ۵۰۰ متر پیاده‌روی تا موزه. |
| مترو | پیاده شدن در ایستگاه تجریش، سپس استفاده از تاکسی یا اتوبوس به سمت زعفرانیه یا ایستگاه باغ فردوس؛ در صورت پیاده‌روی، مسیر حدود ۲۰ دقیقه زمان میبرد. |
| تاکسی | از هر نقطه تهران تاکسی‌های خطی به مقصد تجریش در دسترس‌اند؛ در مسیر ولیعصر، سر خیابان زعفرانیه پیاده شوید یا با راهنمایی راننده، مسیر مناسب را انتخاب کنید. |
| خودروی شخصی | از طریق اتوبان چمران به خیابان یمن یا اتوبان صدر به خیابان شریعتی بروید و سپس وارد خیابان زعفرانیه شوید؛ تابلوهای موزه زمان مسیر را مشخص می‌کنند. |
معماری موزه زمان
معماری موزه زمان، جلوه‌های خیره‌کننده از ترکیب اصالت ایرانی و ظرافت مدرن است؛ بنایی باشکوه که با نمای آبی منحصربهفرد خود، از همان نگاه نخست چشم‌ها را مجذوب و دل‌ها را تسخیر می‌کند. این نما که بارها به‌عنوان پس‌زمینه عکس‌های خاطره‌انگیز در شبکه‌های اجتماعی خودنمایی کرده، تلفیقی هوشمندانه از معماری سنتی ایرانی و المان‌های معماری غربی را در خود دارد.
در جای جای موزه زمان، ردپای استادکاران ماهر ایرانی به چشم می‌خورد؛ گچ‌بری‌های چشم‌نواز و ظریف آن که با دستان هنرمندان چیره‌دست خلق شده‌اند، روحی از هنر ایرانی را در فضای ساختمان جاری می‌کنند. همچنین پنجره‌های چوبی با نقش و نگارهای هندسی و گره‌چینی‌های خیره‌کننده، نه‌تنها به زیبایی بصری بنا افزوده‌اند، بلکه نشانی از سنت معماری ایرانی در ایجاد توازن میان نور، فضا و آرامش هستند.
موزه زمان تهران با مقرنس کاری های زیبا، سردرب های باشکوه با حال و‌هوای اصیل و آجرکاری های ظریف نیز در کنار دیگر تزئینات، هویتی منحصر به فرد به دارد، هویتی که گذشته، هنر و معماری ایرانی را در قالب بنایی مدرن، ماندگار کرده است. بدون شک، معماری موزه زمان را می‌توان یکی از نمونه‌های کم‌نظیر تلفیق هنر، تاریخ و زیبایی در قلب تهران دانست.
درون موزه چه می‌بینید؟ معرفی بخش ها
وقتی وارد موزه زمان تهران می‌شوید، سفری هیجان‌انگیز و پرمعنا به دنیای ساعت‌ها و دستگاه‌های سنجش زمان در انتظار شماست. این مجموعه، از نخستین ابزارهای ساده و ابتدایی اندازه‌گیری زمان تا پیچیده‌ترین و هنرمندانه‌ترین ساعت‌های تاریخی را در خود جای داده است؛ در ادامه به معرفی این آثار ارزشمند خواهیم پرداخت:
محوطه موزه زمان
محوطه زیبای موزه زمان جایی که با نمونه‌هایی از ساعت‌های ابتدایی و خلاقانه آشنا می‌شوید. این محوطه علاوه بر فضای دلنشینش، میزبان ابزارهایی است که زمانی تنها راه تشخیص زمان بودند.
- ساعت آبی
شامل یک ظرف مدرج پر از آب بود که با چکه‌کردن قطره‌ها زمان را نشان می‌داد؛ هرچه آب کمتر می‌شد، زمان پیش می‌رفت. - ساعت آفتابی
یکی از قدیمی‌ترین ابزارهای سنجش زمان؛ با سایه‌ی میله‌ای چوبی روی سطح صاف، ساعت مشخص می‌شد. این ساعت تا قرن‌ها در اروپا و آسیا کاربرد داشت. - ساعت آبی مکانیکی
نسخه پیشرفته‌تر ساعت آبی، با مخازن دوتایی و سیستم چرخ‌دنده‌ای که باعث حرکت عقربه‌ها می‌شد. - ساعت روغنی
با مخزنی پر از روغن و فیتیله‌ای روشن، هم نور می‌داد و هم زمان را بر اساس میزان مصرف روغن مشخص می‌کرد. - ساعت طنابی
از طناب‌هایی با گره‌های برابر ساخته می‌شد که با سوختن تدریجی طناب، گره‌ها کاهش می‌یافتند و زمان مشخص می‌شد. - قایق اژدها
یک ساعت چینی شگفت‌انگیز به شکل قایق، با شمعی خوابیده و وزنه‌هایی که با سوختن ریسمان‌ها سقوط کرده و صدای زمان را اعلام می‌کردند. - ساعت شمعی
شمعی با درجه‌بندی مشخص؛ با سوختن شمع، ارتفاع باقی‌مانده مشخص‌کننده زمان بود. - ساعت شنی
دو مخزن متصل پر از شن که با عبور شن از مخزن بالا به پایین، زمان طی‌شده را نشان می‌دادند.
عمارت موزه زمان
ورود به عمارت تاریخی موزه، گام بعدی در این ماجراجویی زمانی است؛ جایی که تاریخ، هنر و صنعت در قاب ساعت‌ها تبلور یافته‌اند.
طبقه اول:
در این طبقه، ساعت‌های اروپایی از قرون ۱۷ تا ۲۰ را می‌بینید؛ از ساعت‌های کوکی و مکانیکی تا شاهکاری‌هایی چون ساعت‌های آونگی، رومیزی، ایستاده و دیواری که با ظرافت تمام تزیین شده‌اند.
- نمونه‌های خاص:
ساعت طاقچه‌ای ساخت ایران (قورخانه تهران) با تصویر حک‌شده رضا شاه.
ساعت فرانسوی قرن ۱۹ با پیکره هومر، شاعر یونانی، ساخته‌شده به سبک لویی شانزدهم.
- تزئینات هنری:
گچ‌بری‌های استادانه سقف، تلفیقی از معماری ایرانی و هنر سنتی هستند که به‌صورت خوابیده اجرا شده‌اند. - اتاق اصفهانی‌ها:
بازسازی‌شده به سبک کاخ عالی‌قاپو با سقفی از جنس مس و طلا، دیوارهایی با تنگ‌بری صفوی، شیشه‌های مخصوص و تابلوی معروف «آفرینش» از استاد بهادری.
طبقه دوم:
اینجا با هنر معاصر و ابزارهای فنی آشنا می‌شوید؛ از آثار هنری ساخته‌شده با قطعات ساعت تا ابزارهای تخصصی تعمیر.
- آثار هوشنگ فروتن:
ترکیب خلاقانه قطعات ساعت در قالب کلاژهایی منحصربهفرد که در ایران و خارج از کشور به نمایش درآمده‌اند. - ابزارهای ساعت‌سازی:
شامل چاقو، آچار، عقربه‌کش، سوهان، چکش و… در ویترینی مدور. - ساعت‌های خاص:
ساعت کارت‌زنی سیمپلکس مخصوص ثبت ورود و خروج کارگران.
ساعت‌هایی از دوره قاجار مانند ساعت آفتابی ناصرالدین‌شاه و ساعت احمدشاه قاجار.
- ابزار گاه‌شماری:
اسطرلاب، کره سماوی و اسناد مربوط به تقویم جلالی، به‌همراه اطلاعاتی درباره بزرگان علم تقویم در ایران.
کافه ریبار موزه زمان
کافه ریبار، واقع در موزه زمان، یکی از بهترین و دلبازترین کافه‌های تهران است که با طراحی زیبا و منوی متنوعش، تجربه‌ای منحصربهفرد از غذا و نوشیدنی را برای شما رقم می‌زند.
- فضای دلنشین و روباز: کافه ریبار با ظرفیت حدود ۶۰ نفر و چیدمان مناسب، فضایی خصوصی و آرامش‌بخش را فراهم کرده است.
- منوی کامل و متنوع: این کافه رستوران با منویی گسترده، از غذاهای خوش‌طعم تا قهوه‌های خاص و محبوب، همه سلیقه‌ها را پوشش می‌دهد.
- صبحانه‌های ویژه: منوی صبحانه شامل انواع املت، حلیم، عدسی، کرپ، مربا و آب‌میوه‌های طبیعی است که در محیط خوش‌آب‌وهوای موزه، تجربه‌ای دلپذیر را به همراه دارد.
- محبوبیت: پنه آلفردو و سالاد سزار از محبوب‌ترین گزینه‌های منو به شمار می‌روند و در کنار قهوه‌های خوش‌طعم، مورد توجه بازدیدکنندگان هستند.
هزینه بازدید از موزه زمان چقدر است؟
برای ورود به موزه زمان، بلیط های مختلفی با توجه به نوع بازدیدکننده و خدمات ارائه شده وجود دارد که در جدول زیر آورده شده است.
| نوع بازدیدکننده | هزینه بلیت (تومان) |
|---|---|
| بازدیدکننده عادی | 43,000 |
| دانش‌آموز و دانشجو | 32,000 |
| ورودی محوطه (بدون بازدید از موزه) | 15,000 |
| اتباع خارجی | 500,000 |
ساعات فعالیت موزه زمان تهران
مجموعه موزه زمان و کافه ریبار همه روزه از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب برای بازدید عموم باز است و می‌توانید در این بازه زمانی به راحتی از فضای زیبا و منوی متنوع کافه بهره‌مند شوید. البته توجه داشته باشید که در ایام سوگواری که به‌عنوان تعطیلی رسمی اعلام می‌شود، مجموعه به صورت کامل تعطیل خواهد بود و امکان بازدید وجود ندارد.
تلفن تماس موزه زمان تهران
021-۲۲۴۱۷۳۳۶
دیدنی های اطراف موزه زمان
اگر بعد از بازدید از موزه زمان، هنوز دلتان قدم زدن در تاریخ و طبیعت را می خواهد، خوشبختانه جاهای دیدنی اطراف آن، گزینه‌های جذابی برای ادامه گردش شما هستند. در نزدیکی این موزه، می‌توانید سراغ سه مقصد محبوب و متفاوت بروید که هرکدام حال و هوای خاص خود را دارند.
- کاخ موزه سعدآباد
- باغ فردوس
- بازار تجریش
کاخ موزه سعدآباد
اگر به معماری شاهانه و تاریخ معاصر علاقه‌مندید، حتماً بازدید از مجموعه کاخ‌های سعدآباد را در برنامه‌تان بگنجانید. این مجموعه با ۱۸ کاخ تاریخی در دل باغی بزرگ و درخت‌کاری‌شده، شکوه سلطنتی قاجار و پهلوی را به نمایش می‌گذارد. ترکیب معماری سنتی ایرانی و اروپایی، به همراه موزه‌های متنوع، این کاخ را به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های فرهنگی شمال تهران تبدیل کرده است.
باغ فردوس
باغ فردوس که امروزه میزبان موزه سینما است، یکی از دل‌نشین‌ترین فضاهای هنری تهران به شمار می‌آید. این باغ سرسبز و تاریخی که قدمتش به دوران محمد شاه قاجار می‌رسد، با معماری سنتی، سالن‌های نمایش فیلم، کافه‌های دنج و فضای آرامش‌بخش خود، پاتوقی محبوب برای هنرمندان، دانشجویان هنر و علاقه‌مندان به تاریخ سینما است.
بازار تجریش
بازار قدیمی و پرجنب‌وجوش تجریش، با حال‌وهوایی خاص و عطر خوش تره‌بار و ادویه‌جات، یکی از بهترین مکان‌ها برای خرید سوغات و صنایع دستی ایرانی است. این بازار از یک سو به میدان تجریش و متروی آن، و از سوی دیگر به میدان قدس راه دارد. نزدیکی آن به امامزاده صالح (ع) نیز، فضای معنوی و فرهنگی خاصی به این محدوده داده است.
جمع بندی
موزه زمان تهران، یکی از متفاوت‌ترین و دیدنی‌ترین جاذبه‌های شمال پایتخت است که در دل باغی سرسبز و در بنایی قاجاری با معماری اصیل ایرانی جای گرفته است. این موزه با مجموعه‌ای بی‌نظیر از ساعت‌های تاریخی، ابزارهای سنجش زمان و تزئیناتی چشم‌نواز، شما را به سفری در دل تاریخ زمان‌سنجی میبرد. در کنار این فضای فرهنگی، کافه روباز ریبار با منوی متنوع صبحانه و نوشیدنی‌های خاص، فرصتی برای استراحت و لذت‌بردن از طبیعت و فضای نوستالژیک باغ فراهم می‌آورد. نزدیکی موزه به جاذبه‌هایی چون کاخ سعدآباد، باغ فردوس و بازار تجریش نیز آن را به انتخابی هوشمندانه برای آغاز یک گردش یک‌روزه خاطره‌انگیز در تهران تبدیل کرده است.
سوالات متداول درباره موزه زمان
اگر قصد بازدید از موزه زمان را دارید، ممکن است پرسش‌هایی درباره موقعیت، ساعات بازدید، امکانات، بلیت و موارد دیگر ذهن شما را مشغول کرده باشد. در این بخش به پرتکرارترین سوالات پاسخ داده‌ایم تا برنامه ریزی راحت‌تری برای بازدید داشته باشید.
- موزه زمان کجاست؟
در خیابان زعفرانیه، خیابان پرزین بغدادی واقع شده است. - ساعات بازدید از موزه زمان چگونه است؟
همه‌روزه از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب باز است. - آیا موزه زمان در روزهای تعطیل باز است؟
در ایام سوگواری رسمی تعطیل است. - قیمت بلیت موزه زمان چقدر است؟
برای بازدیدکنندگان عادی ۴۳٬۰۰۰ تومان است. - آیا دانشجویان و دانش‌آموزان تخفیف دارند؟
بله، بلیت آنها ۳۲٬۰۰۰ تومان است. - آیا برای ورود به محوطه باید بلیت تهیه کرد؟
بله، بلیت ورودی محوطه ۱۵٬۰۰۰ تومان است. - بازدید اتباع خارجی از موزه چگونه است؟
هزینه بلیت برای اتباع خارجی ۵۰۰٬۰۰۰ تومان است. - آیا در موزه زمان کافه وجود دارد؟
بله، کافه‌ریبار یکی از بهترین کافه‌های روباز تهران در آن قرار دارد. - آیا در موزه صبحانه سرو می‌شود؟
بله، منوی صبحانه سرد و گرم بسیار متنوعی دارد. - آیا موزه زمان مناسب عکاسی است؟
بله، محوطه و فضای داخلی برای عکاسی بسیار مناسب است. - چند ساعت برای بازدید کامل نیاز است؟
حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت زمان مناسب برای بازدید است. - آیا در موزه پارکینگ وجود دارد؟
خیر، اما می‌توان از پارکینگ‌های اطراف استفاده کرد. - آیا بازدید برای کودکان مناسب است؟
بله، بازدید از ساعت‌های قدیمی برای کودکان جذاب خواهد بود. - آیا امکان خرید سوغاتی در موزه وجود دارد؟
بله، فروشگاه کوچکی با محصولات فرهنگی در محوطه موجود است. - موزه زمان چه ارتباطی با تاریخ دارد؟
این موزه با نمایش ساعت‌های قدیمی، روند تحول زمان‌سنجی را روایت می‌کند.
