بازار تجریش، به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تماشایی تهران، نه تنها یک مکان خرید، بلکه محلی است که غنای فرهنگی ایران را در خود گنجانده است. در این سفر به محله‌ای تاریخی، وارد بازاری می‌شویم که برای تهرانی‌ها یادآور خاطرات دل‌انگیز و نوستالژیک است. اینجا، هر گوشه‌اش به زندگی، صدا و عطرهای آشنایی آراسته شده؛ عطر ادویه‌جات و میوه‌های تازه، همراه با صدای دلنشین فروشندگان، فضایی شاداب و زنده را به وجود می‌آورد. بازار تجریش با پیشینه‌ای غنی، همواره نقشی اساسی در تبادل کالا و فرهنگ ایفا کرده و امروزه به مرکز خریدی برای انواع محصولات، از صنایع دستی تا خوراکی‌های خوشمزه تبدیل شده است. این بازار با معماری منحصر به فردش و حسینیه‌ها و مساجد کوچک درون خود، همچون یک موزه زنده، داستان‌های تاریخ تجریش را روایت می‌کند. همچنین، میدان سرپوشیده میوه و تره‌بار آن، توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند. در کنار این، پاساژهای متعددی چون پاساژ قائم، تجربه خرید و گشت‌وگذار را برای شما آسان‌تر می‌کنند. بنابراین، با ما همراه شوید تا در این سفر کوتاه به بازار تجریش، جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی این مکان را کشف کنیم و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از زندگی محلی و خرید در این بازار برای شما رقم بزنیم.
تاریخچه بازار تجریش
بازار تجریش که قدیمی ترین قسمت آن، تکیه معروفش، بیش از ۲۲۰ سال قدمت دارد، تاریخچه‌ای پیوند خورده با رشد و تحول محله تجریش دارد. با اینکه قدمت این بازار حدود ۷۰ سال تخمین زده شده، کسبه قدیمی معتقدند تاریخ واقعی آن به بیش از ۱۵۰ سال می‌رسد. در گذشته، محله تجریش بیشتر متشکل از باغ‌ها و روستاهای ییلاقی بود و کارگران بسیاری از مناطق مختلف ایران برای کار به این منطقه خوش‌آب‌وهوا می‌آمدند و کم‌کم در آن ساکن شدند. با انتخاب دربند به‌عنوان ییلاق رضاشاه و ساخت جاده شمیران، تجریش رونق بیشتری گرفت و جمعیت تهران نیز بیشتر به این منطقه رفت‌وآمد داشت. این رفت‌وآمد، زمینه‌ساز شکل‌گیری غرفه‌های کوچک فروش میوه و کالاهای محلی در حوالی تکیه تجریش شد و به‌تدریج مشاغلی مانند قصابی، عطاری، پارچه‌فروشی و قهوه‌خانه به بازار اضافه شدند. حدود ۵۰ سال پیش، بازار روباز بود و در زمستان‌ها به دلیل بارش برف بسته می‌شد، تا اینکه کسبه تصمیم به احداث سقف چوبی گرفتند. در سال ۱۳۵۲، سقف‌های آهنی جایگزین سقف‌های قدیمی شد و چند سال پیش، سازمان میراث فرهنگی، با مرمت و کاشی‌کاری سنتی مغازه‌ها، چهره‌ای جدید به بازار تجریش بخشید و آن را به شکل امروزی درآورد.
معماری بازار تجریش
بازار تجریش با معماری سنتی و سرپوشیده خود، طولی نزدیک به ۷۰۰ متر دارد و شامل بیش از ۴۰۰ مغازه و حجره است که نام هر کدام با کاشی‌های فیروزه‌ای بر سردرشان نقش بسته است. این بازار با دالان‌های پیچ‌درپیچ و سقف‌های گنبدی که با طاق‌های ضربی و ستون‌های آجری مزین شده‌اند، از نمونه‌های بارز معماری سنتی ایرانی به شمار می‌رود. نورگیرهایی که در سقف تعبیه شده‌اند، نور طبیعی را به بازار می‌آورند و فضایی دلپذیر و گرم ایجاد می‌کنند. ترکیب بازار، مساجد، امامزاده و تکیه‌ها در این محله، آن را به مرکزی فرهنگی و اجتماعی شبیه به ارگ‌های شهرهای اسلامی تبدیل کرده و پس از مرمت و بازسازی‌های اخیر، جلوه‌ای زیباتر یافته است.
بیشتر بخوانید : اجاره آپارتمان مبله در زعفرانیه
محله تجریش
محله تجریش، با تاریخی که به دوران گذشته بازمی‌گردد، در دامنه‌های زیبای کوه‌های البرز قرار دارد و به خاطر هوای مطبوعش، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری و فعالیت‌های ورزشی در تهران محسوب می‌شود. وقتی در این محله قدم می‌زنید، تلفیق هنرمندانه معماری سنتی و مدرن توجه شما را به خود جلب می‌کند، که به‌خوبی نیازها و سلیقه‌های مختلف را در خود جای داده است. تجریش، که امروزه به طور چشمگیری توسعه یافته، از جنوب به بزرگراه‌های مدرس و صدر، از شرق به خیابان شریعتی، از شمال به خیابان ولیعصر و از غرب به محله‌های دربندی و الهیه متصل می‌شود. این موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد باعث شده تا تجریش تبدیل به منطقه‌ای پرجنب‌وجوش و در عین حال آرام و اصیل شود.
بازار تجریش کجاست؟
بازار تجریش در ضلع جنوب غربی میدان تجریش و کنار ایستگاه مترو واقع شده است.
چگونه به بازار تجریش برویم
برای رسیدن به بازار تجریش، راه های متعددی پیش روی شماست. از مترو و تاکسی گرفته تا اتوبوس و خودروی شخصی، دسترسی به این بازار محبوب و دیدنی بسیار آسان است.
مترو : اگر می‌خواهید سریع و بدون دردسر به بازار تجریش برسید، خط یک مترو تهران که از کهریزک به سمت تجریش حرکت می‌کند، بهترین گزینه است. ایستگاه تجریش که یکی از ایستگاه‌های بزرگ و اصلی این خط است ، تنها چند قدمی این بازار قرار دارد و با پنج دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به قلب بازار برسید.
اتوبوس : اگر قصد دارید با اتوبوس به بازار تجریش بروید، مسیرهای بی‌آرتی از راه‌آهن به سمت تجریش یکی از بهترین انتخاب‌هاست. علاوه بر آن، اتوبوس‌های خط رسالت به میدان قدس نیز شما را به نزدیکی بازار می‌رسانند. با استفاده از این مسیرها، می‌توانید راحت و با هزینه‌ای مناسب به این منطقه جذاب و دیدنی دسترسی پیدا کنید.
خودروی شخصی : اگر ترجیح می‌دهید با خودروی شخصی خودتان به بازار بروید، می‌توانید از خیابان‌های اصلی مانند ولیعصر، شریعتی، نیاوران یا زعفرانیه به سمت میدان قدس یا میدان تجریش حرکت کنید. پارکینگ‌های متعددی در اطراف میدان تجریش قرار دارند که فضای کافی برای پارک خودروی شما فراهم می‌کنند تا با خیال راحت به گشت‌وگذار بپردازید.
ساعت کاری بازار تجریش
بازار تجریش همه‌روزه، حتی در روزهای جمعه، از ساعت 9 صبح تا 10 شب باز است و پذیرای بازدیدکنندگان و خریداران می‌باشد.
گشت و گذاری در بازار تجریش
بازار تجریش یکی از قدیمی‌ترین و شلوغ‌ترین بازارهای سرپوشیده تهران است که از خوراکی‌های خاص گرفته تا کالاهای متنوع، در حجره‌هایش به چشم می‌خورد. وقتی قدم به این بازار می‌گذارید، گویی در میان فرهنگ و سنت غرق می‌شوید. تنوع مغازه‌ها و چینش منظم حجره‌ها در راهروهای باریک و بلند بازار، تجربه‌ای جذاب از خرید و گشت‌وگذار را به شما هدیه می‌کند.
بازار میوه تجریش
بازار میوه تجریش، یکی از بخش‌های جذاب و پررنگ این بازار است که تنوع بی‌نظیری از میوه‌های تازه و خاص را عرضه می‌کند. در اینجا علاوه بر میوه‌های فصلی، میوه‌های کمیاب و وارداتی نیز به چشم می‌خورد؛ از بلوبری مکزیکی تا آووکادو آمریکایی، هر میوه‌ای که فکرش را بکنید در این بازار پیدا می‌شود. اینجا حتی در زمانی که فصل یک میوه تمام شده باشد، می‌توانید آن را در غرفه‌ها بیابید؛ و همین ویژگی بازار تجریش را برای عاشقان میوه به یک مقصد ویژه تبدیل کرده است.
صنایع دستی
بازار تجریش، با بخش صنایع دستی‌اش، محلی جذاب برای علاقه‌مندان به آثار هنری و سوغاتی‌های خاص است. در این بخش، انواع زیورآلات، تسبیح‌های متنوع، گلیم‌های رنگارنگ و صنایع دستی زیبا به چشم می‌خورد که هرکدام جلوه‌ای از هنر و فرهنگ ایرانی را به نمایش می‌گذارند. گشت‌وگذار در میان مغازه‌های این قسمت و تماشای دست‌سازهای هنری، تجربه‌ای لذت‌بخش برای بازدیدکنندگان است و می‌تواند ساعت‌ها شما را سرگرم کند.
ظروف قدیمی
یکی دیگر از بخش های پرطرفدار بازار تجریش، مغازه هایی هستند که ظروف قدیمی و لوازم خانگی می‌فروشند. اینجا می‌توانید از قابلمه‌های مسی گرفته تا بلورها و چینی‌های قدیمی را پیدا کنید؛ ظروفی که با ظرافت و دقت خاصی ساخته شده‌اند و یادآور زیبایی‌های دوران گذشته‌اند. اگر به دنبال تکمیل جهیزیه هستید یا به لوازم آشپزخانه اصیل علاقه دارید، این بخش از بازار می‌تواند برایتان بسیار جذاب باشد.
لباس‌فروشی‌ها
در بخش پوشاک بازار تجریش، مغازه‌های متنوعی را خواهید دید که هرکدام پوشاک زنانه، مردانه و بچگانه را در مدل‌های مختلف عرضه می‌کنند. اینجا می‌توانید از روسری‌های طرح‌دار تا چادر و لباس‌های جدید را پیدا کنید. بیشتر مغازه‌ها به‌خاطر عمده‌فروشی بودنشان، اجناس را با قیمت‌های مناسبی می‌فروشند و این موضوع بازار تجریش را به یکی از گزینه‌های محبوب برای خرید پوشاک تبدیل کرده است.
تکیه بزرگ تجریش: مرکز مذهبی بازاریان
تکیه بزرگ تجریش، نگینی از تاریخ با قدمتی بیش از دویست سال، در دل بازار شلوغ تجریش و در کنار میدان میوه و تره‌بار قرار دارد و یادآور روزگار قاجار است. این بنا، با ساختمان دوطبقه و محوطه‌ای وسیع در میان، همواره مأمن عاشقان حسینی بوده و در ایام محرم، به‌خصوص با برگزاری مراسم‌های تعزیه، حال و هوای خاصی به خود می‌گیرد. مغازه‌ها و حجره‌هایی مانند شاه‌نشین که دور تا دور تکیه را فراگرفته‌اند، فضایی شاداب و زندگی‌بخش به این مکان بخشیده و آن را به محل تجمع مردم بدل کرده است. از آنجا که این تکیه در ابتدا بی‌سقف بود، با احساس نیاز به فضای سرپوشیده، سقفی بزرگ به وسعت ششصد متر بر فراز آن ساخته شد. خاطره‌ی سیل ویرانگر سال ۱۳۶۶ که تکیه و بازار را درنوردید نیز هنوز در ذهن‌ها زنده است، اما همت و عشق مردم، این بنای تاریخی را دوباره به شکوه گذشته‌اش بازگرداند. اکنون، تکیه بزرگ تجریش تنها یک ساختمان نیست؛ بلکه محلی است که بوی تاریخ و عطر خاطرات را در خود دارد و هر ساله در محرم با نوای عزاداری‌ها و شور و شوق عاشقانه‌ی دل‌ها، دوباره جان می‌گیرد.
مسجد های معروف بازار تجریش
مسجد خان : مسجد خان، که به عنوان مسجد صاحب الزمان نیز شناخته می‌شود، یکی از مساجد برجسته بازار تجریش است و در مجاورت تکیه بزرگ واقع شده است. این مسجد با طراحی زیبا و فضایی دلنشین، محیطی مناسب برای اقامه نماز و شرکت در آیین‌های مذهبی فراهم می‌آورد. این مکان مقدس تاریخچه‌ای غنی دارد و به عنوان یکی از مراکز اصلی مذهبی در این منطقه شناخته می‌شود.
مسجد سیدالشهدا : مسجد سیدالشهدا نیز از دیگر مساجد تاریخی این بازار به شمار می‌رود که به خاطر موقعیت خود، همواره پذیرای عزاداران و نمازگزاران است. این مسجد با فضای آرامش‌بخش خود به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد تا در کنار خرید و گشت و گذار در بازار، از فضای معنوی آن نیز بهره‌مند شوند.
مسجد اعظم : مسجد اعظم، سومین مسجد برجسته بازار تجریش، به‌خاطر معماری منحصر به فرد و جذابش، توجه همگان را به خود جلب می‌کند. این مکان مقدس با فراهم کردن فضایی مناسب برای برگزاری نماز جماعت، فرصتی را برای اهالی و بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد تا در زمان اذان به اقامه نماز بپردازند و از برکات معنوی آن بهره‌مند شوند.
رستوران های بازار تجریش
بازار تجریش، مکانی شگفت‌انگیز برای عاشقان غذا و خوراکی‌های خوشمزه است که هر گوشه‌اش با طعم‌های ناب پر شده است. اینجا رستوران‌های معروفی مانند شمرون کباب و آش سید مهدی با کباب‌های لذیذ و آش‌های معطر، روزانه میزبان مشتریان پرشوری هستند که به دنبال طعمی اصیل هستند. اگر دلتان می‌خواهد طعم متفاوت‌تری بچشید، رستوران‌های فلوت و کباب ناب با غذاهای باکیفیت و دلنشین، شما را راضی خواهند کرد. همچنین، رستوران‌های باغچه و اردک آبی گزینه‌های بی‌نظیری برای تجربه طعم‌های لذیذ به شمار می‌آیند. اما فراموش نکنید که بازار تجریش فقط به غذاهای اصلی بسنده نمی‌کند؛ تنقلاتی مانند آش، جگر، کله‌پاچه، حلیم، لبو و باقالی، که هرکدام دل و جان مشتریان را می‌ربایند، در اینجا به وفور یافت می‌شود. لواشک‌های خوشمزه و ترشیجات عمه لیلا نیز جزو خوراکی‌های محبوب بازار هستند که طعم خاصی به سفره شما می‌بخشند. و در نهایت، گزهای پسته‌ای خشکبار داریوش و بستنی اکبر مشتی، پایان شیرینی بر تجربه‌تان خواهند گذاشت و خاطره‌ای فراموش‌نشدنی از بازار تجریش برایتان رقم می‌زنند.
مکان های دیدنی نزدیک بازار تجریش
- دربند
- کاخ سعدآباد
- کاخ نیاوران
- باغ فردوس
دربند
دربند، که در گذشته دهکده‌ای کوچک بود، امروزه به یکی از تفرجگاه‌های محبوب تهران تبدیل شده است. این محله با آب و هوای پاک و دلنشین خود، به پناهگاهی برای کسانی تبدیل شده که از شلوغی و آلودگی شهر به دنبال آرامش هستند. دربند نه تنها چشم‌اندازهای طبیعی زیبایی دارد، بلکه گردشگران می‌توانند در کنار لذت بردن از این مناظر، طعم‌های خوشمزه غذاهای محلی را هم بچشند. علاوه بر این، برای علاقه‌مندان به کوهنوردی، دربند مکان مناسبی است که می‌توانند در فاصله‌ای نزدیک به شهر، از طبیعت بکر و هوای مطبوع لذت ببرند. این منطقه با دسترسی راحت از میدان تجریش و فاصله‌ای کوتاه از مرکز تهران، یک مقصد عالی برای گذراندن لحظاتی خوش در دل طبیعت است.
کاخ سعدآباد
مجموعه فرهنگی و تاریخی سعدآباد، از ارزشمندترین میراث‌های تاریخ معاصر ایران، در دامنه‌های کوهستانی توچال قرار دارد و آمیزه‌ای از طبیعت سرسبز و معماری فاخر را به نمایش می‌گذارد. این مجموعه که شامل ۱۸ کاخ می‌شود، در دوران قاجار و پهلوی به‌عنوان اقامتگاه شاهان کاربرد داشته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از این کاخ‌ها به موزه‌هایی تبدیل شدند که آثار فرهنگی و تاریخی کشور را به نمایش می‌گذارند، و برخی نیز به نهاد ریاست جمهوری و فعالیت‌های اداری اختصاص یافته‌اند. دسترسی آسان از میدان تجریش و فضای آرامش‌بخش این مجموعه، سعدآباد را به مقصدی جذاب برای آشنایی با تاریخ ایران و گذراندن یک روز دلنشین تبدیل کرده است. ساعات بازدید از این مجموعه در نیمه نخست سال از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ و در نیمه دوم سال از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ تنظیم شده و پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان است.
کاخ نیاوران
کاخ نیاوران، یادگاری ارزشمند از دوره‌های قاجار و پهلوی، در دل باغی وسیع و سرسبز به مساحت ۱۱ هکتار در منطقه خوش آب‌وهوای شمیرانات قرار دارد و از جمله دیدنی‌های شاخص تهران به شمار می‌رود. این کاخ، در زمان پهلوی به‌عنوان اقامتگاه تابستانی محمدرضا شاه و خانواده‌اش مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از انقلاب اسلامی به موزه‌ای مبدل شد که آثار ارزشمندی از تاریخ معاصر ایران را در خود جای داده است. دسترسی به این مجموعه از طریق خیابان باهنر میسر بوده و بازدیدکنندگان علاوه بر لذت بردن از فضای زیبا و آرامش‌بخش این باغ، می‌توانند از بخش‌های مختلف موزه نیز بازدید کنند. کاخ نیاوران، که از میدان نیاوران حدود ۶ کیلومتر فاصله دارد، در نیمه اول سال از ساعت ۹ تا ۱۹ و در نیمه دوم سال از ساعت ۷ تا ۱۷ پذیرای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ است.
باغ فردوس
باغ فردوس، یکی از یادگارهای باشکوه قاجاریه در تهران، در خیابان ولیعصر و نزدیک تجریش قرار دارد و امروزه به‌عنوان موزه سینمای ایران میزبان علاقه‌مندان به تاریخ و هنر است. این باغ به دستور محمد شاه قاجار و توسط حاجی میرزا آقاسی ساخته شد، اما با فوت شاه نیمه‌تمام ماند و تنها عمارت شمالی آن تا امروز پابرجاست. باغ فردوس در دوره ناصرالدین شاه تکمیل شد و در دوران پهلوی نیز مورد استفاده‌های متعددی قرار گرفت. این باغ در سال ۱۳۸۱ به موزه سینما تغییر کاربری داد و بخش‌های مختلفی همچون تالار معاصران، سینمای کودک و نوجوان، و خانه فرهاد را در خود جای داده است و همچنان از جمله دیدنی‌ترین و جذاب‌ترین مقاصد تاریخی تهران به شمار می‌رود.
جمع بندی
در این مقاله به معرفی کامل بازار تجریش پرداخته‌ایم و سعی کردیم تمامی جوانب آن را برای شما عزیزان روشن کنیم. با بررسی تاریخچه و معماری این بازار قدیمی، به جذابیت‌ها و ویژگی‌های خاص آن پرداخته‌ایم. همچنین، مسیرهای دسترسی و آدرس این بازار را به همراه اطلاعات مربوط به حجره‌ها و رستوران‌های متنوع موجود در آن در اختیارتان قرار دادیم. امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند تا شناخت بهتری از بازار تجریش پیدا کرده و از بازدید از این مکان فرهنگی و تاریخی بهره‌مند شوید.
